Margriet van Dijken (37) groeide op als dochter van de melkboer (maar dan echt!) op het Groningse platteland. Na haar opleidingen Journalistiek en Geschiedenis ging ze aan de slag als beleidsadviseur bij de overheid. Vijf jaar geleden maakte ze een grote omslag, nadat haar vader plots verongelukte. “Op zijn begrafenis zag ik wat hij als SRV-man met zijn mobiele supermarkt had betekend voor zijn klanten. Meer mantelzorger, dan koopman. Ik wist: ‘Hier wil ik over schrijven‘. Ik nam ontslag, vond een uitgever en schreef een kleine cultuurgeschiedenis van de melkboer op het platteland.”
Het schrijven van dat boek deed Margriet realiseren dat ze zich blijvend wil verdiepen in grotere journalistieke verhalen. Margriet vertelt over haar ervaringen met Open Eyes:
“Sinds de omslag werk ik als zelfstandig ondernemer op projectbasis voor lokale overheden. Voor het Open Eyes studiejaar heb ik bewust ruimte gecreëerd in de agenda en minder klussen aangenomen. De opleiding past goed naast mijn werk. Ook qua tijdsbestek valt het goed te combineren.
Journalistiek ondernemerschap verbeteren
Ik koos voor Open Eyes omdat ik mezelf op het gebied van journalistiek ondernemerschap wilde verbeteren en meer multimediaal wilde leren werken. Het was voor mij al enige tijd geleden dat ik een journalistieke opleiding had gevolgd en het leek me daarom goed om mijn journalistieke vaardigheden op te poetsen. Ik hoopte dat de vakschool goed zou zijn voor het vergroten van mijn netwerk. Wat mij verder aansprak is dat het gericht is op freelancers. De hele opleiding is praktisch ingericht op de vraag: hoe verkoop je je verhaal?
In balans
Het aangebodene sloot goed aan bij wat ik nodig had. Het ene vak natuurlijk wat meer dan het andere. Voor sommige medestudenten is alles nieuw, voor mij was het soms een goede opfrisser. Dat aanbod voor verschillende type studenten is in de opleiding goed in balans.
Aan de slag
Tijdens het studiejaar vat je als student verschillende onderwerpen bij de horens. Je schrijft daarvoor een onderzoeksplan waarin je een hypothese opstelt en een invalshoek, bronnen en vragen in beschrijft. En hiermee ga je ook daadwerkelijk aan de slag. Sommige deelnemers komen al met een idee onder de arm binnen, anderen moeten er wat langer naar zoeken.
Op een onderwerp stuiten
Naast mijn werk en deze opleiding, schrijf ik voor een blad in het noorden van het land over kunstenaars. Het is praktisch vrijwilligerswerk, maar ook enorm inspirerend om te doen. Toen ik een Waddenschilder interviewde over zijn kunst, vertelde hij me en passant dat hij al jaren met de NAM en de Staat overhoop ligt vanwege de mijnbouw die op grote schaal plaatsvindt onder de Waddenzee en welke nadelige effecten dat heeft. Voor het derde blok was ik eigenlijk al bezig met een ander onderwerp. Maar toen ik op de kunstenaar stuitte, gooide ik op het laatste moment alles om, omdat ik in dit onderwerp een aantal grote verhalen zag.
Je onderzoek aanscherpen tijdens redactievergaderingen
Tijdens het werken aan je onderzoek en je verhaal word je intensief begeleid. In de redactievergaderingen stelen IJsbrand van Veelen en Vincent Verweij je kritische vragen. Wat is het grootste probleem? Heb je hier aan gedacht? Maak dat eens helder. Dit is nog niet journalistiek genoeg. Dat aanscherpen is heel waardevol. Bovendien werkt het enorm motiverend. Je zit met een leuke groep mensen in zo’n redactie. Dat is goed voor je netwerk en je motiveert elkaar ook weer. De productiviteit was een stuk minder geweest als ik het in mijn eentje via een online cursus had moeten doen.
Nieuwe basis
In mijn journalistieke vaardigheden heb ik een nieuwe basis gelegd. Zo weet ik nu bijvoorbeeld hoe je een kort filmpje monteert. Als je de ambitie hebt om documentairemaker te worden is het te basic, maar doordat je er even toe gedwongen wordt te oefenen, proef je of het wel of niet iets voor je is.
Zo biedt Open Eyes een gebalanceerd programma waarin je veel onderwerpen aanstipt. Hierdoor krijg je een goed beeld van datgeen waarin je je nog verder wilt ontwikkelen. Voor mij is dat bijvoorbeeld filmen. Het kan goed zijn dat ik me na deze opleiding ga verdiepen in een volwaardige filmcursus.
Een verhaal pitchen
Terugkijkend heb ik echt geleerd hoe ik mezelf als freelancer kan neerzetten. Je leert hoe je bondig een verhaal pitcht. Dat heb ik in het verleden ook wel gedaan. Maar wat helpt bij het aanbieden is dat je het hele verhaal al gemaakt en dus meer dan een ideetje kunt voorleggen.
Ik ben me er van bewust dat dit nu zo kan omdat ik het verhaal sowieso voor de opleiding aan het uitwerken was. Een heel verhaal uitwerken is een diepte-investering die je je misschien niet kunt permitteren als je financieel volledig afhankelijk bent van de journalistiek. Je bent toch gemakkelijk twee weken of langer bezig met zo’n onderzoek.
Diepgravend onderzoek doen
Als onderzoeksjournalist doe je diepgravend onderzoek. Dat kost tijd. Terwijl een verhaal in het beste geval 500 euro oplevert. Als je het zo bekijkt moet je minimaal één groot verhaal per week verkopen om er een boterham aan te verdienen. Vooral als je net begint kun je dat tempo nog niet halen.
Wanneer ik zoals nu tien uur per week voor de overheid werk, kan ik mijn vaste lasten betalen en geeft mij dat heel veel vrijheid. Ik hoop daarom op deze manier door te gaan en het journalistieke werk te combineren met freelance project management voor lokale overheden. Mijn ambitie is het om verhalen te blijven schrijven over onderwerpen als de zoutwinning in de Waddenzee en wie weet valt dit uit te bouwen, zodat ik steeds minder ander werk ernaast hoef te doen.
Waardevolle contacten
Waardevolle contacten heb ik tijdens het studiejaar gelegd. Het verhaal over de mijnbouw in de Waddenzee verkocht ik aan Vrij Nederland. Voor mijn eindproductie heb ik me verder verdiept in zoutwinning en dat onderzoek hoop ik binnenkort te publiceren.
Docenten die volop actief zijn in het werkveld
Ik heb het nét ingeleverd bij de docent, maar ik ben er nog niet helemaal met dat verhaal. Samen met een redacteur van de Groene Amsterdammer werk ik eraan om het naar een hoger niveau te tillen. Dat is het prettige van de opleiding. De opleiding biedt het netwerk waar je naar op zoek bent. Docenten bij Open Eyes zijn zelf volop actief in het werkveld. Docent Luuk Sengers, die als datajournalist werkzaam is, gaf in een van zijn lessen aan dat hij met aanpalend onderzoek bezig is en we besloten samen op te trekken. Hij onderzoekt of het verhaal geschikt kan worden gemaakt voor de Groene.
Netwerk
Het blijft overigens moeilijk om je werk te pitchen. Het is niet opeens heel makkelijk. Maar je wordt wel gescherpt in hoe je dat doet. Ik heb geleerd dat je het gewoon moet doen, zeker als je toch al besloten had te willen schrijven over een onderwerp.
Je hersens laten malen
Open Eyes heeft me nieuwe inspiratie gegeven. Het is heerlijk om tijdens de lessen en colleges je hersenen weer eens flink te laten malen. Als aankomend journalist scherpt de opleiding je, het stimuleert je om na te denken en je verhalen te verdiepen. Je gaat veel bewuster aan het werk. Ik heb een interessant jaar gehad!”
Margriet van Dijken – Open Eyes lichting ‘19/’20
Wil je net als Margriet deelnemen aan het deeltijd studiejaar van Open Eyes, meld je dan hier aan.
Lees hier meer ervaringsverhalen